Groningse wijkbedrijven: samenwerken voor een betere gemeenschap

Wijkbedrijven zijn lokale initiatieven die werken aan de verbetering van buurten door het bieden van werkgelegenheid en activiteiten voor de gemeenschap. Deze bedrijven spelen een cruciale rol in het versterken van de sociale basis en het bieden van kansen aan mensen die anders moeilijk aan werk kunnen komen.

WerkPro, opgericht in de jaren ’80 in de Korrewijk, was één van de eerste wijkbedrijven in Groningen. “Wijkbedrijvigheid begon met bewoners die hun eigen werkprojecten oprichtten omdat er zoveel werklozen waren. Dit groeide stap voor stap uit tot meer ondernemerschap en een breder scala aan initiatieven”, licht Marga à Nijeholt, manager Wijkwerken bij WerkPro, toe.

Nu, in de 21e eeuw, is WerkPro doorgegroeid en heeft als missie om mensen te betrekken bij de samenleving door middel van werk en gemeenschapsprojecten. Wijkbedrijven richten zich op het benutten van de talenten van mensen en het creëren van een inclusieve omgeving, zonder zich primair te richten op het oplossen van problemen. “Wij zijn ervoor om mensen mee te laten doen. Niet zozeer voor problemen, maar vooral voor het stimuleren van de krachtige kant van mensen. Geen hulpverlening, wel ondersteuning.”

Organisatie en samenwerking

Wijkbedrijven hebben verschillende organisatievormen, variërend van zelfstandige stichtingen tot samenwerkingsverbanden. WerkPro speelt een ondersteunende rol door bijvoorbeeld projectleiders aan te stellen en werkgeverschap te bieden waar nodig. De samenwerking met lokale initiatieven en de gemeente is essentieel voor het succes van deze projecten. Omdat bewoners niet altijd de organisatie, administratie of de risico’s van het ondernemerschap willen of kunnen dragen. Bewoners worden wel actief betrokken bij de besluitvorming, wat hun gevoel van eigenaarschap versterkt. “Bij WerkPro hebben we meer dan veertig locaties, elk met hun eigen kleine businesscases”, zegt À Nijeholt. “Onze deskundigheid in het runnen van deze bedrijven brengen we in bij de wijkbedrijven.”

Verschillende vormen

Een ander wijkbedrijf in Groningen is Selwerd. Het heeft een eigen stichting en biedt een breed scala aan activiteiten, zoals het schoonhouden van de buurt en het organiseren van repair cafés. “Het geeft reuring in de wijk”, vertelt À Nijeholt. “Het is ook een plek waar je vies mag worden. Ze gaan de buurt in om deze schoon te maken, ze bouwen tuintjes en doen klusjes bij mensen.”

Het GroenHuis is een voorbeeld van een wijkbedrijf gerund door bewoners, met ondersteuning van WerkPro. De nadruk ligt, zoals de naam al doet vermoeden, in het GroenHuis op groen én doen. Er is een kringloopwinkel, een werkplaats en het is een ontmoetingsplek voor buurtbewoners. “Het Groenhuis is niet ons bedrijf, maar van de bewoners”, legt À Nijeholt uit. “Zij bedenken wat er gebeurt voor de wijk en wij ondersteunen hen daarbij.”

Het GroenHuis is gevestigd in een loods en is een opslagruimte van een corporatie. “Een wijkbewoner rolde het GroenHuis in en ging direct aan de slag. Hij begon daar met opknappen en is niet meer weggegaan. Hij voelt zich betrokken en eigenaar”, vertelt À Nijeholt.

Foto’s van werkbedrijf Het GroenHuis.

Wijkbedrijf Magma vind je in Vinkhuizen. Daar is een schoolgebouw beschikbaar gesteld voor wijkactiviteiten, variërend van een boksschool tot weggeefwinkel. “Bij wijkbedrijf Magma gebruiken bewoners een schoolgebouw voor diverse wijkinitiatieven”, vertelt À Nijeholt. WerkPro ondersteunt ook bij dit proces. “De gebruikers van het gebouw hebben diverse werkgroepen die zich bezighouden met bijvoorbeeld communicatie, onderhoud van het gebouw maar ook de organisatievorm. Worden we een eigen stichting of organiseren we ons in een soort van platform? Hoe gaan we samen het onderhoud doen? Voor de exploitatie zijn de bewoners aan zet over de inhoud. Zo kunnen deze initiatieven bloeien en sommige zijn zelfs een stichting geworden.”

In Oosterparkwijk is wijkbedrijf Bij Van Houten. Er is een convenant afgesloten van 5 jaar tussen de bewoners, de gemeente en WerkPro om een monumentaal pand in stand te houden en te gebruiken voor wijkactiviteiten. “Het eigenaarschap en wat er gebeurt moet vanuit de bewoners komen. De complexiteit van de exploitatie en de bijbehorende risico’s, daar helpt WerkPro bij. WerkPro huurt het pand en doen – in afstemming met de wijkbewoners – de verhuur. Over de verhuur hebben de bewoners de visie bepaald.”

De Groningse wijkbedrijven leveren elk een scala aan activiteiten van, door en voor buurtbewoners. Daar waar bewoners niet kunnen of willen, stapt WerkPro in met ondersteuning.

Werkbedrijf Bij Van Houten.

Impact

Wijkbedrijven hebben een impact op de wijken waarin ze actief zijn. Ze bieden werkgelegenheid, verbeteren de leefomgeving en versterken de sociale basis. Succesverhalen van bewoners tonen de effectiviteit van deze initiatieven. “We zien, bijvoorbeeld in de kringloopwinkels van de wijkbedrijven, dat mensen echt een persoonlijke en professionele groei doormaken”, aldus À Nijeholt. Ook is er een financiële impact: “Uit onderzoek blijkt dat elke euro die geïnvesteerd wordt, drie euro bespaart door afnemende ondersteuningsbehoefte. Dit komt door de verminderde kosten voor sociale diensten en een betere leefomgeving”, legt À Nijeholt uit.

Naar de toekomst

Eén van de grootste uitdagingen voor WerkPro en wijkbedrijven is het omgaan met diverse behoeften en vraagstukken in verschillende wijken. Ook de duurzame financiering van deze initiatieven blijft een aandachtspunt. “De gemeente is een veelkoppig monster. We hebben te maken met verschillende afdelingen en financieringsstromen, wat het lastig maakt om duurzame financiering te garanderen.”

Toekomstige plannen omvatten het versterken van bestaande wijkbedrijven en het betrekken van meer bewoners bij de activiteiten. “We willen de werkzame bestanddelen van onze aanpak onderzoeken en meenemen naar andere wijken. Het doel is om eigenaarschap en community verder te versterken. En we willen dat meer mensen weten hoe waardevol wijkbedrijven zijn. Ze bieden namelijk een informele omgeving waar mensen zich thuis voelen en zich kunnen ontwikkelen”, benadrukt À Nijeholt.