Buurtspanningen - vijf casusbeschrijvingen
Movisie
Wat kunnen professionals doen om spanningen tussen (groepen) buurtbewoners vroegtijdig te signaleren? En hoe voorkom je dat ze escaleren? Movisie beschrijft vijf casussen waarin spanningen op lokaal niveau voorkomen. De casusbeschrijvingen zijn op basis van interviews met verschillende betrokken professionals, gekoppeld aan bestaande kennis over de aanpak van spanningen.
1. Met psycho-educatie spanningen verminderen (casus in Arnhem)
In de flat hebben buren over het algemeen goed contact met elkaar. Eén bewoner vertoont zonder aanwijsbare aanleiding plots onvoorspelbaar afwijkend en asociaal gedrag. Deze vrouw steelt post van de buren, klopt ’s nachts op deuren of staat te luisteren bij die deuren. Dit leidt tot angst en spanning bij de buren op de galerij. Wat de omwonenden niet weten, is dat de vrouw die overlast veroorzaakt medicijnen slikt tegen psychoses. Wanneer ze deze langdurig vergeet in te nemen, raakt ze steeds meer ontregeld. Met regelmaat wordt ze daarom opgenomen bij een ggz-instelling. De buren hebben uiteindelijk hun klachten gemeld bij de woningcorporatie. Eén bewoner geeft aan dat die ‘er aan onderdoor gaat’ en psychische hulp heeft moeten inschakelen. De woningcorporatie heeft daarom contact gelegd met de zorg- en overlastcoördinator van welzijnsorganisatie Rijnstad, Simone Coenen.
→ Lees de volledige casusbeschrijving
2. Overlast en spanningen in een flat: eerst veiligheid, daarna sociale cohesie (casus in Amsterdam)
In het wooncomplex dat bestaat uit sociale huurwoningen, spelen diverse problemen. Overlast en verloedering ondermijnen het veiligheidsgevoel van de bewoners. Een aantal van hen trekt zich meer en meer terug in de eigen woning. Movisie interviewde de wijkbeheerder van de woningcorporatie hierover. Hij houdt zich bezig met het dagelijks onderhoud en beheer van het gebouw komt ook bij huurders achter de voordeur. Hij geeft aan dat een aantal bewoners last hebben van een groep ‘hangmannen’ die heimelijk veel alcohol drinken, wat spanningen in en rondom de flat veroorzaakt. Ook wordt er drugs gedeald, waardoor gebruikers van buiten het complex worden aangetrokken. Helaas komt er ook illegale prostitutie voor: onlangs heeft de politie een illegale sekswerkersplaats opgedoekt. Het trappenhuis is gesloten omdat het anders gebruikt wordt als slaapplek.
De reputatie van het wooncomplex schrikt potentiële nieuwe huurders af. Woningen staan langer leeg dan elders. Vanwege de beschikbare woonruimte wordt er door instanties vaak naar deze locatie doorverwezen voor ex-gedetineerden of mensen met een ggz-achtergrond. Het resultaat hiervan is dat een relatief groot aantal van de bewoners een ‘rugzak’ heeft. Dit versterkt volgens de wijkbeheerder de al bestaande problematiek.
→ Lees de volledige casusbeschrijving
3. Community building om spanningen te toetsen en te verminderen (casus in Amstelveen)
In het wooncomplex voelt niet iedereen zich even veilig en vermijden (groepen) bewoners elkaar. Storend gedrag in en rondom de flat en de veranderde bewonerssamenstelling lijken hierbij een rol te spelen. Vanwege de grote diversiteit in bewoners en het moeizame onderlinge contact, kiest welzijnsorganisatie Participe ervoor om een nieuw project op te zetten dat zich richt op community building. De organisatie nodigt bewoners uit om mee te denken. Samen met hen besluiten ze om de binnengekomen signalen te toetsen. Daarbij vallen twee zaken op. Ten eerste: er is veel onbegrip tussen de bewoners onderling. Bewoners die al lang in de flat wonen ergeren zich aan de nieuwe bewoners en andersom, bijvoorbeeld over hoe ze omgaan met hun kinderen. En culturele achtergronden spelen volgens de bewoners een rol. Ten tweede blijken verschillende bewoners last te hebben van een medebewoner die overlastgevend gedrag vertoont. De spanningen spelen zich dus op verschillende scheidslijnen plaats: tussen groepen kort en langer wonende bewoners, tussen mensen met verschillende culturele achtergronden en tussen bewoners die overlast ervaren en degene die dit zou veroorzaken.
→ Lees de volledige casusbeschrijving
4. Bewoners werken zelf aan verbetering in de buurt (casus in Nieuwegein)
In een wijk in Nieuwegein maken bewoners vaak melding van overlast op straat en storend gedrag in hun buurt. De sociale cohesie is er laag. De gemeente weet van eenzaamheid en sluimerende conflicten. Er wonen mensen met ambulante ggz behandeling – zij dienen passende ondersteuning te krijgen. De gemeente wil inzetten op het bestrijden van eenzaamheid en het voorkomen dat sluimerende conflicten uitgroeien tot spanningen. Ze organiseert daarom een zogenoemde adviestafel met en voor experts waar oplossingen de revue passeren. Ook genodigd is Kringwijs, die de oplossing zoekt bij de bewoners zelf. Zij stellen voor om eerst en vooral voldoende tijd uit te trekken om bewoners zelf te vragen wat zij belangrijk vinden, wat ze missen en mee te denken en doen aan oplossingen. Die invalshoek wordt goed ontvangen. Er start een project ‘de buurt aan de slag’.
→ Lees de volledige casusbeschrijving
5. Aanwezig zijn in de buurt helpt (casus in Delft)
Deze buurt stond bekend om het gebrek aan veiligheid, leefbaarheid en sociale binding. Daarom is er sinds 2017 actieve aanwezigheid van sociaal werkers in de buurt. Participe startte het project ‘Vangnet in de Wijk’. Bij aanvang vragen de sociaal werkers de bewoners naar hun wensen voor de buurt. Hieruit komt een lokale informatie- en ontmoetingsplek voort. De sociaal werkers zijn daar aanwezig én in de wijk te vinden. Zodoende kennen ze de buurt. En de buurt kent hen. Door hun aanwezigheid vangen ze signalen op over een oude mevrouw die wijzen op dementie. Waar ze eerst zelf actief was in de buurt, lijkt ze nu niet goed meer voor haar huis te kunnen zorgen. Ook is haar gedrag veranderd. Ze is kortaf en agressief naar haar buren. Er vinden incidenten plaats, als de buren haar aanspreken op overlastgevende zaken. Het lijkt niet meer mogelijk om mevrouw aan te spreken op haar gedrag. Op basis van de signalen, maakt sociaal werker Mark van der Heijden contact met mevrouw en haar buren.