Van kwetsbaarheid naar kracht

In de Utrechtse buurtwerkkamer De Verbinding transformeerde Bernadet Veer-van de Broek haar kwetsbaarheid in kracht. Wat begon met vrijwilligerswerk, groeide uit tot een voorbeeld van hoe ervaringsdeskundigheid bewoners én professionals inspireert om samen sociale ongelijkheid aan te pakken.

‘Zou ik jullie misschien mogen helpen?’ Met deze vraag stapte Bernadet Veer-van de Broek in 2018 de net gestarte buurtwerkkamer De Verbinding in het Utrechtse Zuilen binnen. En met die vraag zette zij een stroom van buurtkracht in beweging die nu, ruim zeven jaar later, niet alleen haar eigen leven maar ook dat van honderden anderen voor altijd positief heeft veranderd.

Bernadet doet iets wat hulpverleners uit de systeemwereld lang niet altijd mogen, kunnen of willen. Ze slaagt er keer op keer in het vertrouwen te winnen van mensen die feitelijk al waren afgehaakt. En niet alleen dat. Bernadet neemt hen ook aan de hand, zet benodigde ‘herstelwerkzaamheden’ in gang én maakt waar dat nodig is verbinding met professionele zorg en hulpverlening. Het begon heel verlegen met oprecht, onbaatzuchtig en ervaringsdeskundig vrijwilligerswerk en leidde onlangs tot haar aanstelling als betaald en hbo-geschoold teamcoördinator van haar eigen buurtwerkkamer. Dit is een verhaal over hoe het óók kan, of beter, over hoe het zou moeten gaan.

Waarom liep je binnen bij De Verbinding, Bernadet?

‘Er viel een flyer in de bus, waarop stond dat als ik de sleutel wilde hebben van de nieuwe buurtwerkkamer en anderen wilde helpen, ik van harte welkom was. Dat vond ik zo’n mooie benadering en het voelde meteen zo goed, dat ik naar binnen liep om mijn hulp aan te bieden. Ik zat al jaren thuis, met een chronische nekhernia en wist even niet meer wat ik met mijn leven aan moest. Ik had een hels gevecht geleverd met het UWV om afgekeurd te ‘mogen’ worden, zorgde voor een zoon met autisme en een man die net als ik leed onder toenemende rugklachten en de daarmee gepaard gaande emotionele kwetsbaarheid. Ik was moegestreden, maar wist tegelijkertijd dat ik niet de enige was en dat ik met mijn ervaringskennis anderen kon helpen. Ik voelde aan alles dat deze flyer mijn lot uit de loterij was.’

En, was het inderdaad dat lot uit de loterij?

‘Ha, ja een lot uit de loterij, dat kun je wel stellen. Ik mocht beginnen met een formulierenspreekuur. We maakten een nieuwsbrief die we deur aan deur verspreidden. Het begon al snel te lopen en ik bleek een neusje te hebben voor laten we zeggen ‘falend beleid.’ Daar waar het gaat om bewoners die vastlopen in de systeemwereld van overheid en instanties. Mijn eigen ervaringen met het UWV, de zorgverzekeraars en het WMO-loket van de gemeente waren niet langer mijn achilleshiel, maar juist een ‘wapen’ dat ik kon inzetten in mijn strijd tegen onrechtvaardigheid en een vaak onverschillige overheid. Want er gaat veel mis hoor, in ons land van regels, voorzieningen en professionals die nog veel te vaak hun rol niet pakken, hun verantwoordelijkheid niet nemen en zich verschuilen achter regeltjes.’

‘Ik mocht nu de stem vertegenwoordigen van buurt- en wijkbewoners die zich niet of te weinig gehoord en gezien voelen.’

Klopt het dat jouw inzet vanuit de formulierenhulp de aanzet is tot verdere persoonlijke groei?

‘Ja, dit was inderdaad nog maar het begin. De buurtwerkkamer richtte een bewonersvereniging op die optreedt als opdrachtgever van de ondersteunende Buurtwerkkamer Coöperatie. Ik werd gevraagd of ik daar voorzitter van wilde zijn. Ik vond het spannend, maar ook een eer en zo geschiedde. Nu zat ik ineens als gelijkwaardig partner aan tafel met de gemeente, de woningcorporatie, met het buurtteam en mijn collega’s van de Buurtwerkkamer Coöperatie. Maar belangrijker nog: ik mocht nu de stem vertegenwoordigen van buurt- en wijkbewoners die zich niet of te weinig gehoord en gezien voelen. Dat gaf en geeft nog altijd een geweldig gevoel. Wij bewoners en burgers zijn er niet voor de overheid en voor de instanties, zij zijn er voor óns. Dat ik dat mag uitdragen en dat dat mijn rol is, dat gun ik iedereen.’

Maar daar bleef het niet bij, toch?

‘Nee nee, zeker niet! De Buurtwerkkamer Coöperatie zag in mij een talent dat ik diep van binnen ook wel voelde borrelen, maar waar ik tot dat moment nog niet helemaal bij kon. Toch trokken we de stoute schoenen aan en begon ik aan een hbo-opleiding Budgetcoaching, op kosten van de coöperatie. Dat bleek een gouden greep. Ik vond het fantastisch. In 2021 rondde ik de opleiding met succes af en ben ik meteen doorgestroomd in de opleiding Ervaringsdeskundigheid. Nu ben ik niet alleen gelijkwaardig gesprekspartner van vertegenwoordigers uit de systeemwereld, maar ook geschoolde kracht die collega’s van bijvoorbeeld de buurtteams wijst op (gemiste) kansen en zelfs op onvolledigheden en fouten die ook in deze systeemwereld voorkomen.

Te weten gelijkwaardig te zijn aan professionals die beslissingen nemen over het leven van mensen die in de hoek zitten waar de klappen vallen, is geweldig. Ik denk ook dat daar de sleutel ligt in de zoektocht naar een andere benadering bij het tegengaan en bestrijden van armoede en sociale ongelijkheid. En vanuit mijn nieuwe functie kan ik daaraan een nóg grotere bijdrage leveren.’

Nieuwe functie? Vertel!

‘Mijn buurtwerkkamersprookje is nog niet ten einde. Een maand geleden heb ik het stokje overgenomen van teamcoördinator Sunita. Na zeven tropenjaren was zij toe aan iets nieuws en stak ik mijn vinger op. Fantastisch dat ik nu met steun van de Buurtwerkkamer Coöperatie het team van De Verbinding mag coachen. Vrijwilligers, assistenten en bovenal deelnemers: ik ken ze allemaal van haver tot gort en ik weet wat zij nodig hebben. Wat nodig is om te komen tot een krachtig bewoners gestuurd collectief dat een tegenwicht biedt aan een systeem dat uit zichzelf niet wezenlijk gaat veranderen. Die verandering moet komen vanuit de samenleving zelf. Ik heb er ontzettend veel zin in om met mijn collega’s van de Buurtwerkkamer Coöperatie de beweging die we hebben ingezet te voltooien. Dat professionals van de instanties op een dag bij ons aankloppen en vragen, we hebben hier met een klant een uitdaging, hoe zouden jullie dit aanvliegen?

En nu, is ‘the sky the limit’? Heb je nog ambities die verder reiken?

‘Ha ha, nu je het vraagt! Het was en is een ongelofelijke reis en nog zeker niet ten einde. Zeven jaar geleden was ik kwetsbaar, beschadigd, boos maar ook gebrand op eerherstel en gerechtigheid. Voor mij, maar zeker ook voor al die andere mensen die vast zijn gelopen en die de hoop hebben opgegeven. Dat ik nu als teamcoördinator van een buurtwerkkamer in mijn eigen wijk mag werken is een voorrecht dat ik dagelijks koester. Heb ik daarmee geen dromen en ambities meer? Vraag het me over twee jaar nog maar eens, want misschien zit ik dan wel in de lokale politiek.’