Hoe ‘deep canvassing’ verbinding en verandering brengt

Deep canvassing is een aanpak en veranderstrategie waarbij persoonlijke verhalen en empathie centraal staan. Het doel is om verbinding te maken met anderen door middel van open en persoonlijke gesprekken. In plaats van te debatteren over feiten, draait het om de persoonlijke ervaringen van mensen en wat hen beweegt. Door niet te oordelen en met oprechte interesse contact maken ontstaat de ruimte om elkaar te ontmoeten en polarisatie tegen te gaan. Hoe werkt deze deep canvassing precies en wat kan deze aanpak betekenen voor een goede wijkaanpak?

Wat is deep canvassing?

De essentie van deep canvassing lijkt ogenschijnlijk eenvoudig: je gaat in duo’s langs de deuren in een wijk, belt aan en voert een gesprek over een thema waar veel vooroordelen over leven. Zoals bijvoorbeeld migratie.

Deep canvassing is een strategie om verandering teweeg te brengen door open vragen te stellen en persoonlijke ervaringen te delen. Bruno Lauteslager, een van de grondleggers van Deep Canvassing Nederland, omschrijft het als een gesprekstechniek waarbij je zonder oordeel luistert, maar niet neutraal bent. “Je maakt duidelijk dat je nieuwsgierig bent naar de ervaring van de ander en ook dat je zelf vertrekt vanuit een bepaalde invalshoek.” Het draait niet om het overtuigen van de ander met feiten, maar om te begrijpen wat bepaalde thema’s voor iemand persoonlijk betekenen.

Een belangrijk aspect van deep canvassing is dat het mensen aanzet tot reflectie. Daar zit de sleutel tot verandering. In plaats van in een discussie te verzanden, worden persoonlijke verhalen gedeeld. Lauteslager illustreert dit met een voorbeeld uit Amsterdam-Noord, waar hij sprak met een vrouw die sterke overtuigingen had over migranten. In plaats van haar direct tegen te spreken, vroeg hij naar haar eigen situatie. De vrouw vertelde over haar hoge zorgkosten en de zorgen die zij daarover maakt. Dit gat het gesprek een heel andere wending. “Zo konden we feiten loslaten en een gesprek voeren over hoe slecht in Nederland gezorgd wordt voor veel mensen. In deze gesprekken vinden we overeenkomsten tussen verschillende groepen die er eerst niet lijken te zijn.”

De kracht van kwetsbaarheid en empathie

Kwetsbaarheid en empathie tonen zijn onlosmakelijk verbonden aan deep canvassing. Het vraagt van de canvasser om open te staan voor wat de ander deelt, zonder een directe reactie of oordeel te geven. Lauteslager benadrukt dat je een veilige ruimte creëert door jezelf voor te stellen, je zorgen te delen over een onderwerp en te vragen wat de ervaring van de ander is. “Je stelt vragen en geeft ook jouw mening, wat ruimte creëert voor het uitwisselen van ervaringen.”

Dit wederzijds delen van ervaringen is heel belangrijk. Het zorgt ervoor dat mensen zich gehoord voelen en bereid zijn om ook hun eigen kwetsbaarheden te tonen. Door empathie te tonen en echt nieuwsgierig te zijn naar de beleving van de ander kunnen de gesprekken een diepere laag bereiken.

Omgaan met weerstand en confrontatie

Niet elk gesprek verloopt soepel. Deep canvassers komen zo nu en dan weerstand en afwijzing tegen. Lauteslager benoemt dat van de drie deuren die je belt, er vaak maar één gesprek daadwerkelijk op gang komt. “Dat is prima, want het gesprek hoeft ook niet altijd plaats te vinden. Mensen hebben soms geen interesse, en dat moet je respecteren.”

Een techniek om defensieve houdingen te doorbreken is simpelweg het delen van je eigen verhaal. Lauteslager legt uit dat wantrouwen kan ontstaan als je alleen maar vragen stelt zonder iets van jezelf te laten zien. “Mijn eigen verhaal is net zo belangrijk. Door persoonlijke ervaringen te delen, verandert het gesprek van een eenzijdige ondervraging naar een dialoog.” Dit helpt om het gesprek opener te maken, waardoor mensen zich minder aangevallen voelen.

De rol van authenticiteit

Mensen voelen het meteen aan als je niet oprecht geïnteresseerd bent of werkt vanuit een vast script. Authenticiteit is heel belangrijk. Lauteslager benadrukt daarom het belang van echt luisteren naar de ander. “De truc is om echt geïnteresseerd te zijn in de leefwereld van de ander. Zonder die oprechte interesse mis je de kans om een diepgaand gesprek te voeren.”

Het delen van persoonlijke ervaringen helpt niet alleen om vertrouwen op te bouwen, maar geeft ook aan dat je zelf betrokken bent. Dit creëert een gelijkwaardige basis voor het gesprek. In plaats van alleen te luisteren, deel je zelf ook wat je beweegt. “Wij voeren gesprekken met als doel verandering teweeg te brengen, maar dat lukt alleen als je oprecht geïnteresseerd bent.”

Zonder oordeel, maar niet neutraal

Hoewel deep canvassing vaak gebruikt wordt om verandering te realiseren op onderwerpen waar sterk verschillend over wordt gedacht, is het essentieel dat je als canvasser oordeelloos blijft. Zonder oordeel zijn betekent echter niet dat je neutraal hoeft te blijven. Lauteslager legt uit dat je altijd met een bepaalde overtuiging aan de deur komt, net zo goed als dat je bereid moet zijn om ook zelf te veranderen. “Het kan zelfs gebeuren dat je tijdens het gesprek van mening verandert door wat de ander vertelt.”

Dit vraagt om een open houding en de bereidheid om de ervaringen van de ander serieus te nemen en naast je eigen ervaringen te plaatsen. Het is precies deze balans tussen betrokkenheid en oordeelloos luisteren die ervoor zorgt dat deep canvassing effectief blijft, zelfs in deze polariserende tijden. Mensen voelen zich niet gedwongen om van mening te veranderen, maar worden wel uitgenodigd om te reflecteren op hun eigen overtuigingen.

Samen met de wijkteams

Wijkteams kunnen een faciliterende rol spelen bij het toepassen van deep canvassing in buurten en wijken. Ze kunnen ondersteuning bieden door bijvoorbeeld bewoners te informeren over aankomende gesprekken en geïnteresseerden uit de wijk in contact te brengen met canvassinggroepen. Ook kunnen ze helpen bij het organiseren van kleinschalige bijeenkomsten waar de resultaten van deze gesprekken worden gedeeld, zodat bewoners zelf kunnen reflecteren op de inzichten uit hun wijk. Lauteslager zegt hierover: “Dit zorgt voor betrokkenheid en biedt ook een platform voor mensen om zich gehoord te voelen, zonder dat de wijkteams zelf een politieke positie in hoeven nemen. En niet in de laatste plaats kunnen de wijkteams, op basis van de uitkomsten van de gesprekken, weer gerichte interventies inzetten.”

Begrip voor elkaar kweken

Deep canvassing biedt een krachtige strategie om in een gepolariseerde samenleving verbinding te maken op een persoonlijk en empathisch niveau. Door persoonlijke verhalen en ervaringen centraal te stellen, kan er ruimte ontstaan voor reflectie en verandering, zonder dat overtuigingen worden opgedrongen. Met de hulp van wijkteams die een faciliterende rol spelen, kan deze aanpak nog effectiever worden toegepast in wijken en buurten, waardoor bewoners zich zowel gehoord als verbonden voelen. Juist in een tijd waarin we ons soms verder van elkaar verwijderd voelen dan wenselijk, is dit een krachtige manier om mensen weer samen te brengen en begrip voor elkaar te kweken.